Pausa (longa)

Estiven tratando de retrasar este momento o máis posible, pero o certo é que o cansanzo acumulado e as tarefas pendentes obríganme a darlle unha pausa a esta bitácora. Unha pausa longa, ademáis, pero prefiro deixalo durante un tempo a actualizar con pouca regularidade. Amólame seguir un blog a trompicóns, e creo que, para a xente que se molesta en ler o que aquí vai aparecendo, non sería serio que non os advertira desa situación.

Anque o blog non leva aínda nin un ano aberto, penso que no tempo que levo dándolle á tecla xa pasaron cousas dabondo que xustifican unha temporada no dique seco. Polo menos, así o sinto eu, e creo que calquera persoa que estivera na miña situación durante os últimos seis meses, probablemente entedería a miña decisión.

No mellor dos casos, estarei preto de un mes sen actualizar. Se todo sae coma espero, conto con voltar a mediados de septembro (quizáis algo máis tarde; en tal caso, avisaría), para seguir dando a miña opinión sobre os ortodoxos que contra Israel viven mellor, a situación de Oriente Medio, a esquerda en xeral, ou calquera outra cousa que por entón atraia a miña atención. Ao fin e ao cabo, ese foi o criterio que seguín ata o dagora: falar do que me da a gana, cando me da a gana, e como ídem. Sen dúbida, errei. Tamén tería os meus acertos.

Con frecuencia recurro a un humor cáustico que non sempre é ben entendido, máis teño unha bóa excusa: aquelo do que falo resulta case sempre tan doloroso que, sen humor, sería imposible (para min) seguir os acontecementos dunha realidade sempre máis hostil do que un agarda. Todo canto rodea ao pobo xudeu e a Israel erosiona os ollos. Sempre pensei que, se había tantos bós humoristas xudeus, era porque non lles quedaba máis opción que reírse. Coma sempre viviron na cara B da Historia (agora, tamén, na dos telediarios) nunca puideron permitirse o luxo de adoptar esa pose de marxinados que tantos asumen para disimular a súa vacuidade.

É unha sensación curiosa isto de ter leitores. Que haxa xente que sinta interese en saber a túa opinión, anque non coincida en nada con ela (corrixo: sobre todo cando non coincide en nada con ela), é un fantástico alimento para a vaidade, si, máis, sobre todo, é unha oportunidade de relaccionarse (anque sexa dun xeito tan abrupto coma, ás veces, é o meu caso), de debatir, de denunciar. Este blog é gratuíto; nin me costa cartos nin mos fai gañar. Ademáis, non ten máis valor que o que cadaquén lle dea, que en xeral non ha de ser moito. Non importa. O que conta é atopar a esa media ducia de persoas as que lle divirte, lles interesa ou, quén sabe, lles emociona ler o que escribes. A todas elas me sinto agradecido, e así llelo fago saber.

J.

Cantando en Yiddish

Despois da edición, no 1970, do texto filosófico Problemas del análisis del lenguaje moral, o poeta madrileño José Hierro votou case trinta anos sen publicar nada novo. Ese silenzo apenas se viu roto pola aparición de Agenda, no 91, e uns cantos poemas inéditos nunha antoloxía previa. Parecía que, coma Gil de Biedma, se impuxera dito silenzo ó crer que xa dixera todo canto estimara oportuno. Parecía, tamén coma Biedma, que se trataba dunha atitude irreversible. Sen embargo, en maio do 98 a editorial Hiperión publicou o seu Cuaderno de Nueva York, no que o autor levaba cinco anos traballando. O libro axiña se convertiu nun éxito de crítica e público, e non é exaxerado calificalo coma un auténtico super-ventas no eido da poesía.

Coma indica a Marta López-Luaces, no seu artigo Nueva York coma motivo de a ruptura estética en la poesía española, a poesía social de José Hierro recibe un novo enfoque no seu derradeiro libro; sen deixar de selo, o narrador-poeta asume, a xeito de medium, a voz primordial para indagar na torrencial realidade neoiorquina, entendida coma síntese dun mundo intemporal e turbulento.

Tal e coma se sinala no citado artigo: "No Caderno de Nova York as citas de Pound e os diferentes suxeitos poéticos van formando un universo onde a cidade é o espazo do desarraigo. A gran metáfora da cidade coma lugar no que se entrecruzan todos os tempos, fai posible que Hierro traiga suxeitos do pasado coma Beethoven, un home xudeu, sobrevivinte dos campos de exterminio ou outro home africano que mestura música ``primitiva´´ coas composicións de Bach, que conviven nos moitos tonos e realidades que é esta cidade."

É precisamente dese home xudeu, que atravesa a cidade e o tempo, camiño do bar sen saír do pasado, do que trata esta poema, no cal, a través dos seus ollos atónitos, nos asomamos a un mundo do que non pode sentirse partícipe porque foi expulsado del para sempre.

Cantando en Yiddish

I

He aprendido a no recordar.
Me asomo cada día al azogue del lago.
El agua – como la piedra o el oxígeno -
no tiene acá o allá, recuerdos o proyectos.
Tan sólo su piel muda
- según la inclinación del sol, más oro o cobre,
según las fases de la luna -
pero es siempre la misma carne intemporal.

He aprendido a no recordar.
Vine con nada apenas: un fósil
(tiene forma de corazón),
unas hojas rojizas de haya (Bucenwald,
disecadas entre las páginas de un libro).
Y paro de contar.

La image duplicada, narcisa,
que me contempla desde la superficie,
es siempre joven. No la erosionaron
ni pesadumbres, ni silencios, ni añoranzas.
Vive inmutable en su fanal,
en su escalofrío, en su burbuja transparente,
en su lágrima de cristal no sometida al tiempo.

Detrás de mi (y delante de mi, en la escena melliza)
pasa la caravana majestuosa de las nubes.
Borran en el azul las figuras trazadas
con dolor y con sombra. Todo se vuelve
luminoso y resplandeciente,
pues nada ha sucedido ni podrá suceder.



II

Sobre las páginas amarillas, arracadas
por los dedos del viento sur al bosque de noviembre,
suenan los pasos de mis compañeros
aterciopelados por el tapiz de oro marchito.
Están a mis espaldas,
y también ante mí en el relámpago del lago.

El agua - ¡siempre el agua! -,
compulsiva y purificadora,
difumina los surcos de los rostros
y misericordiosamente vela,
con su pátina piadosa,
el estaño de los cabellos. Y suenan los armónicos
de muchos días y de muchas noches,
de innumerables horas desandadas
hacia su fin, hacia su origen.

“Vámonos ya – me dicen – ensimismado:
empieza a atardecer”. Les obedezco.
Solidario, solitario, ajeno, marcho con ellos
por una dimensión diferente, liberada
de la servidumbre del tiempo.
Súbitamente, mágicamente, el lago
rasga la seda de sus aguas.
Nuestros pies chapotean en el limo verduzco,
pisan después en el asfalto.
Y atravesamos el desfiladero de acero y de cristal,
volúmenes impávidos
constelados de gotas de sudor
de la luna creciente, de los astros eléctricos.
Avanzamos, arañas al acecho,
sobre la red de calles y avenidas.
Palpita, parpadea la ciudad, incendiada de flores,
frutas, envases de cartón, latas, botellas vacías.
En los acuarios de los escaparates nadan
los maniquíes calvos y desnudos
o cubiertos de tules, linos, pieles
(¡salvad a los visones, a las chichillas, a los leopardos
reza un cartel, portado - igual que un estandarte -
por un hombre andrajoso).

III

Hemos llegado, como cada tarde,
al punto exacto en el que los indios
vendieron a los holandeses
su derecho de primogenitura
por treinta dólares de plata. ¿Que se fizieron,
vendedores y compradores?
Yerran hoy sus sombras tras los posters de Warhol,
o se ahogan en los espejos de Rothko,
inventor del silencio.
Porque reina el silencio
en esta calle. Y al trasponer la puerta,
el silencio resulta doloroso. (Una luz azulada
ilumina, lunar la mesa donde
un hombre sincero de donde crece la palma
cincelaba, tallaba, bruñía las palabras
más hermosas del español, las más recién nacidas
y las enfilaba en proclamas, esperanzas, nostalgias,
sin sospechar que redactaba su testamento
de muerte y esperanza cara al sol.)

El instante se ha congelado en noche o azabache.
Y – prodigio diário – una nieve
caída en otro cielo, en otro reino extraño,
colma los jarros, trae a nuestros labios
el amargor antiguo, desata nuestras lenguas.
Y ellos, mis compañeros, los supervivientes,
los que no tienen fuerzas para recordar,
hablan y ríen, hablan, hablan, hablan.
Yo escucho sus palabras, día a día.
Las escriben – siempre las mismas -
sobre su pergamino que ellos no ven.
Son el humus depositado – año tras año -
sobre un texto antiguo.

IV

“Yo alegraré tu corazón”, reza una leyenda
alrededor de la boca de un jarro de cerveza.
Mi mano, la del ensimismado, la del silencioso
que ha aprendido a no recordar,
vierte sobre el pergamino que ellos - ¿lo dije ya? - no ven,
el contenido de uno, dos, tres, no se cuantos
jarros de cerveza. Y las palabras
que balbucean, o garrapatean, se disuelven,
emergen en el palimpsesto
los signos anegados, las palabras primeras
- raspadas, desvanecidas, espectrales -
que daban testimonio de sucesos,
crónicas desoladoras y sombras
que ya no quieren recordar,
que ya no saben descifrar.

Viejos, cegatos, acurrucados en la desmemoria
como el niño en los brazos de la madre,
no tienen fuerza para desafiar, para enfrentase
con los signos antiguos que relatan historias
de las que fuimos protagonistas y memoralistas.

Rescato ahora, desentierro ahora,
pasado medio siglo,
los signos desvaídos y resucitados. Dibujan
- ¡y con qué nitidez! -
filas interminables de niños, de mujeres, de viejos
hambrientos, esqueléticos, desamparados,
rebaños resignados, sacrificados funcionarialmente
en ara del dios Fuego. ¡Mein Gott!
Y zumba el canto salmodiano
en nuestra lengua cómplice.
Estaba todo aquí dormido bajo el texto evidente.



V

Me asfixiaría si ahora no cantase
el canto aquél. Me llegan con nitidez las notas
agazapadas en el pergamino. Las recupero.
Recupero sones, palabras olvidadas.
Me asfixiaría si no las cantase ahora.
Y alzo en mi mano el jarro de amargor
blanco y rubio, como si brindase a no sé qué.
Y canto con voz ronca -yo sé que desafinoante
el racimo de supervivientes, de sordos.
Canto yo, el mudo, el ensimismado,
el repentinamente loco y ebrio,
el que ha roto el silencio
por vez primera. Y nadie me acompaña.
Me contemplan perplejos.
Muevo el jarro a manera de batuta
como hacen los borrachos. Quiero que canten,
que me acompañen, que naden, que nademos,
sólo por esta vez, por el agua de sombra
que un día atravesamos.
No recuerdan el son ni las palabras
anegadas en el olvido.
Sonríen compasivos, comprensivos,
y no comprenden nada. Me contemplo
detrás de una cortina de silencio.
Silencio.
Un instante después
(como si nada hubiese sucedido)
reanudan la conversación,
reemprenden la tarea cicatrizadora
de restañar con palabras nuevas
las heridas antiguas.
Al fin, como si nada hubiese sucedido
(pero, ¿es que algo ha sucedido?) digo:
"Vámonos: es hora de volver a casa,
como todas las noches".

Sobre o lugar que percorren os protagonistas, anque algunhas das fotografías que ilustran este post foron tomadas no barrio onde reside a comunidade xasídica neoiorquina, Williamsburg, en Brooklyn, o espazo no que se desenrola a acción debe ser a illa de Manhattan. Penso que a lagoa na que se atopa o narrador ó principio debe ser a de Central Park, ata onde eu sei, a única que hai na cidade ou, cando menos, a única que hai no centro. Tendo en conta, ademáis, que foi esa illa a que os holandeses lle mercaron aos indios, se os protagonistas fan o percorrido andando é de supoñer que non saíran de moi lonxe.

Os versos "en otro cielo, en otro reino extraño" forman parte dunha rima de Lope de Vega ("En otro cielo, en otro reino extraño / mis trabajos se vieron en mi cara") co que Hierro encabeza outra das poesías do libro, "Espejo". As alusións a Lope son frecuentes.

Coma cada vez que aludo á Shoáh, antes de publicar nada xurdenme as mesas dúbidas. Posto que dende este blog sempre amosei as miñas simpatías cara Israel, sei que a parroquia xudeófoba estará expectante para poder sinalarme co dedo e acusarme de tentar xustificar o “xenocidio palestino” (sic), o imperialismo estadounidense e a morte de Chanquete. É unha forma tan burda coma outra calquera de tentar impedir que se fale do que nós, os europeos, lles fixemos a ese pobo. Sen embargo, si é a máis noxenta, ademáis de innecesaria: penso que se poden defender os dereitos e intereses dos palestinos sen acusar ó pobo xudeu de empregar a memoria da Shoáh con fins espúreos.

Votando a vista atrás, seguramente o acontecemento máis traumático do último século no noso país foron os acontecementos do verán do 36, e aínda é hoxe cando seguimos lembrandoo. E non por ser masoquistas, senón porque non pode entenderse coma son as cousas agora se descoñecemos aquelo polo que pasamos. Pregúntome como se sentirían tantos dos nosos paisanos (os de “están a facerlle aos palestinos o mesmo que lles fixeron”; cantas veces non oiréi iso á semana?) se alguén dixera (de feito, xa o din) que lembrarar aos mortos da Guerra Civil é unha mera treta para obter obxetivos políticos. A decir verdade, ignoro cantos galegos morreron neses días a mans das forzas feixistas. Máis, sen dúbidas, foron moitos menos dos seis millóns que pereceron a mans da burocracia nazi. Aparte, torturas, rapiña, violacións... tratar de imaxinalo, índa de xeito somero, xa é excesivo. A dor non é medible, é certo. Máis, se o fose, e quixéramos atopar unha que quedase fora de tódolos gráficos, habería que ir a buscala a Auschwitz. E, sen embargo, sobra xente que diga que manter viva a memoria da Shoáh é un intento de maquillar as políticas do Goberno de Israel.

Penso que se paga a pena lembrar a nosa Historia non é para recrearnos nela, a modo dunha Disneylandia chovinista (coma esa teima de pintarnos ao Mariscal Pardo de Cela coma un Braveheart patrio), senón para entender. Que apenas sesenta anos despóis sigan tan vixentes coma sempre os mesmos tópicos xudeófobos que serviron entón de coartada (dominan o mundo!, son conpiradores!) é motivo máis que suficiente para restaurar a memoria dunhas vítimas ás que esquencemos de novo cada vez que os repetimos.

Un pobre iluso

"Como cristiano, yo vivía en constante peligro en Sudán. A mi abuelo lo mataron. Los que no estudiaban el Islam eran castigados. Nos fuimos a El Cairo, pero el trato de la gente era muy malo. Me insultaban por ser negro", recuerda. Y añade: "Quisimos ir a Israel pese a que me habían enseñado que es un país que hace barbaridades. En Sudán y Egipto, odian a este país. Si me obligan a volver, me matarán".

Pese a su destino incierto, solo tiene buenas palabras: "Los israelíes nos tratan como seres humanos. La vida aquí es tranquila". Olvida que residen en una zona donde caen cohetes Kassam lanzados desde la vecina Gaza. De hecho, las únicas palabras que conoce en hebreo son Tseva Adom, la alarma que avisa de la llegada de un cohete. (...)

Emanuel, un rapaz sudanés de 16 anos resume así cómo era a vida na súa terra de orixe e cómo é agora. En Sudán (por onde cae iso?), as cousas non pintan ben dende que o islamismo fixo a súa aparición hai uns anos. A súa familia, ante as indirectas que lle botaban, decidiur facer as maletas e probar sorte noutro lugar.

Primeiro recalaron en Exipto. É un bonito país, se vas de turista, pero se eres negro e cristiano, igual xa non o ves cos mesmos ollos. Así que decidiron intentalo, esta vez, (non, directos á boca do lobo!), no Pequeno Satán. E iso que lle advertiron que era un país "que facía barbaridades". Pero cando un está desesperado, incluso a brutal teocracia israelí é un destino apetecible.

Os páis e dúas das súas irmás foron descubertos pola policía exipcia ó intentar cruzar a fronteira. O pai rematou na cadea, a nai foi obrigada a voltar a Sudan, e as dúas rapazas... ah, pois dende que as detiveron os policías non se sabe ben por onde andan. Estos xovenes, ai, cómo son. Pero el e as outras dúas irmás si conseguiron chegar a Israel. Sen embargo, vese que este rapaz non le os xornáis, porque resulta que no centro de acollida no que se atopa, e contrariamente ó que lle ensinaron en tódolos sitios nos que viviu ata agora, di que está ben.

Si, sen dúbida este rapaz non le os xornais. Se o fixera, decatarías enseguida do enganado que o teñen os seus sentidos (froito dun intrincado método sionista de hipnose, está claro), e podería comprender que en realidade non está por fin a salvo no único país de Oriente Medio (só desa zona?) no que un pode levar unha vida que se pode calificar de normal, conforme ós canones occidentáis de benestar, senón nun opresivo Estado onde os rabinos impoñen a súa lei e a xente vive atemorizada por medo a pensar en voz alta. Ademáis é negro, e non é xudeo! Se é que está visto que non lle quedan dous telediarios. E o moi pánfilo, ala, a xogar ao fútbol no canto de mirar de fuxir! Menudo iluso...

Incluso un leitor despistado podería acabar levando esa impresión. Para evitar posibles confusións, o xornal EL PAIS acerta a subtitular a nova cun clarificador subtitular:

"El Gobierno judío (sic) recibe crecientes críticas por no aceptar a los que huyen de Darfur"

Claro que si, canto non deberían aprender estes torvos xudeus do noso ínclito ZP; ese si que nin pon muros, nin rexeita inmigrantes, nin desatende ós necesitados. E que mal fan (é que son avarentos, queren toda a riqueza para eles) en rexeitar os refuxiados que veñen de Darfur (Darfur, Darfur, mmm ... sóame dalgo), porque todo o mundo sabe que é culpa de Israel a sorte que poida correr esa xente. Haberá algún capcioso (probablemente, a soldo do sionismo) que se atreva a suxerir que sería mellor tratar de solucionar o problema de... (cómo era?)... no canto de desviar a atención cara o sempre pernicioso Israel. Espero que ningúen caia nesa impostura; señores, anque a realidade pareza decir o contrario, non debemos esquencer nunca cal é o culpable dos problemas do mundo. Un bó teórico nunca permitirá que a realidade lle leve a contraria.

E mentres tanto, o pobre iluso de Emanuel, seguirá crendo que vive nun país libre...

Luisa mandou un beijo

Levo días escoitanto a música de Luisa mandou un beijo, un grupo brasileiro do que se pode descargar gratis o disco na páxina d´A Regueifa (sección Novas Músicas). Se a algúen lle pica a curiosidade por saber como soan, aconsello as cancións Guardanapos e Anselmo.

.

Esta ben isto d´A Regueifa. Visitara a páxina cando comenzaran, e daquela aínda non tiñan moito, máis xa pintaba ben. Sen embargo... esquencimen dela. Ata o outro día, que entrei e quedei sorprendido ao ver tanto como alí teñen; música, libros, fotografías... Recomendable, sen dúbida. E para estar ó día, para iso teñen un blog, que creo que visitarei de vez en cando a partir dagora.

Eminem Vs. Fellini

Sinto cara Fellini unha fascinación ilimitada. Pola contra, hai xa moito tempo que non escoito nada de hip hop. Quizáis foi ese contraste polo que me impresionou tanto esta mestura. As imaxes, da maxistral 8 e 1/2.

Biblia Kennicott

Onte chuzeina e hoxe súmome, dende aquí á iniciativa da AGAI. A min tamén me gustaría que voltara ó país a Biblia xudía d´A Coruña ou, no seu defecto, que se expuxera o exemplar facscímil que a Xunta garda baixo chave dende hai vinte anos.

O anterior goberno dilapidou cartos e tempo nunha política cultural folclórica e supercifial. Por fortuna, a chegada de Ánxela Bugallo á Consellería de Cultura viu a endereitar esta situación. Espero que, cando menos, este tema pase á axenda dos responsables de deseñar unha política cultural pensada para que os galegos poidamos sentirnos orgullosos da nosa Historia.

Se quere saber máis deste manuscrito, prema aquí.

O listo do pobo

"Cuando alguien habla bien de alguien, nuestra estúpida maldad sospecha de inmediato: quien elogia, elogia porque porque es tonto, o porque es amigo del elogiado, o porque pretende obtener algún beneficio elogiando; quien denigra, en cambio, nos parece el colmo insobornable de la inteligencia y la valentía, porque a nuestra estúpida maldad le satisface saber que todo es una mierda y todo el mundo una porquería, igual que le conviene olvidar que es mucho más arriesgado y valiente hablar bien que hablar mal de algo o de alguien; (...)"

El listo del pueblo, artigo de Javier Cercas en EP[S] (nº 1.609)

Contaba, hai anos Antonio Muñoz Molina, que a Josep Pla lle impresionaban moito unhas palabras de Valèry, que nunha ocasión se queixara da "horrible facilidade de destruír". Acordome con frecuencia desas palabras. A última vez, ó ler este artigo de Cercas, tan bó coma nos ten acostumados a cantos lemos, cada quince días, a súa columna no dominical de El País.

Gustame moito ler a Javier Cercas porque vexo nel esa rara combinación de lucidez, optimismo, e bó carácter, tan infrecuente por unhs páramos nos que a mala hostia é sinónimo de intelixencia. Afeitos coma estamos a que o que non camiña pola vida con pose de amargado axiña sexa acusado (como mínimo) de ser pouco consciente, coma ben lembra o artigo, tendemos a esquencer que é moito máis dificil falar ben de algúen (ou ser optimista, ou constructivo), que deixarse levar polo nihilismo, a frustración ou, directamente, a covardía.

O terrible é que é normal

Hoxe vou contar algo persoal. Non adoito a falar da miña vida privada, máis esta semana aconteceume algo que me impactou moito. O suficiente coma para sentarme a escribilo.

Teño unha amiga que pon copas nun bar, e a outra noite fun facerlle unha visita. O local é un templo á Revolución Cubana, todo inzado de posters de Fidel Castro e un omnipresente Ché Guevara vixiando á clientela dende o teito. Anque estou moi lonxano a canto iso representa, o bar é fantástico. Poñen música tranquila, serven uns moi bós mojitos, e para colmo o ambiente é do mellor, nada que ver cos locales cheos a rebosar onde a duras penas podes manter unha conversa. Sentei na barra e, mentres a miña amiga estaba ocupada, púxenme a falar cun dos camareiros, que estaba descansando.

Charlamos disto e daquelo, e axiña simpaticei co tipo, ó que xa coñecía de vista. E niso estábamos, de bó rollo, cando saíu o tema da liberdade de expresión. Dixo que estaba en contra de que se prohibira exhibir simboloxía nazi. Ata aquí, todo normal. O que xa me chocou foi o seu razonamento. Segundo el, estaba en contra alegando que "porqué teñen que ter ese privilexio os xudeos? Porque - dixome - eu non son nazi. Pero ós xudeos ódios. Porqué me teñen que impedir decir o que penso?".

Intentei facerlle ver que, nunha sociedade na que todos tiñan que ter cabida, discriminar a un grupo social enteiro era contrario ós principios da mesma. "Si, si, o que queiras. Pero eu vexo os telediarios tódolos días, e ben vexo como tratan os xudeos ós palestinos. Que se os palestinos son terroristas e os xudeos se defenden... bah! E iso que os medios tiran cara os xudeos, que son os poderosos!".

Un cliente que medio se metera na conversa díxolle, tratando de face-lo entrar en razón, que iso sería culpa, en todo caso, do Goberno de Israel, non dos "xudeos", e que había moita xente que non estaba dacordo coas políticas que se seguían. "Eu con eses si, así si". De todos modos, non parecía convencido. Sabía que iso era certo, pero tamén sabía que non o era.

Pensei que xa acabara coa súa diatríba, e ía a cambiar de tema, cando dixo algo que non podo esquencer. Acercóuseme, esmagou o cigarro e díxome: "Non ves que son unha raza falsa, que mataron a Xesucristo porque era pacifista, como os palestinos? Mira se son cabróns."

Non me malinterpreten, con isto non quero decir que fora un mal tío. Foi agradable e educado, e pasei un bó rato charlando con el. Tampouco botaba escuma pola boca ó referirse ós "xudeos", nin desexou un novo Holocausto ("Eu non digo que os maten a todos. Que os deixen estar, pero eu odios.", aclarou). Non se trata diso. É outra cousa. Ese odio animal que fai que unha persoa normal, chegado o punto, odie á "raza xudea"(sic) porque sabe que son "unha raza falsa"... que mataron a Xesucristo.

Cando un pensa nos vellos medos cos que o franquismo atemorizaba á poboación, non pode evitar sorrir ó pensar na mitolóxica "conxura xudeo-masónica" que ameazaba o Réxime por doquier. Agora, visto na distancia, como moito provoca algunha chanza, nada máis. E, sen embargo, as mesmas persoas que sorrien con suficiencia ante esa conxura, ou se mofan da delirante teoría consparanoica do 11-M, logo repiten, sen decatarse, prexuízos milenarios. E non pasa nada.

Cantas veces temos oído falar do "lobby xudeo" coma un goberno mundial na sombra? Cantos centos (milleiros) de veces, por toda Europa, non se acusou ós xudeos de "conspiración", tanto cando se estragaban as colleitas coma cando había unha invasión, ou baixaban os salarios? Cantas veces non se terá recurrido ós xudeos coma chivo expiatorio no que purga-los erros e miserias da colectividade? E, sen embargo, no imaxinario colectivo, esas mentiras arraigaron ata tal punto que pasaron a ser A Verdade. Quenes trata de desenmascarar eses prexuízos con argumentos racionáis, a máis das veces non son tidos en conta, porque a sensación de que van contra O Evidente é tan palmaria que, no canto de parar a pensar que o que digan pode ser certo, quenes os defenden vólvense sospeitosos. Os argumentos pasan a un segundo plano, e o que intriga ó interpelado é saber qué é o que move a algúen a ir contra algo tan elemental coma que os xudeos son malos, conspiradores, e usureiros. Xa que o compromiso coa verdade está descartado, ábrese unha ampla gama de posibles explicacións: na maioría hai cartos de por medio. Do mesmo xeito que quenes renegaron da opresión do socialismo real foron (e son) acusados de vendidos ó capital, quenes rachan co dogma da maldade intrínseca dos xudeos corren unha sorte semellante; son, cando menos, traidores. Traidores á Verdade.

De tódolos tópicos xudeófobos que escoito a diario, o único co que non me topara índa, polo menos de xeito tan directo, era a acusación de que eran malvados porque mataran a Xesucristo. É máis; pensaba que era un tópico que caera en desuso conforme a sociedade se fora facendo máis laica, e agora só era unha lembranza do pasado. Máis non, vese que goza de bóa sáúde.

En Europa, logo da Shoáh non se dou un debate sobre qué dera lugar á barbarie nazi. Preferiuse ollar cara outro lado, no canto de mete-lo dedo na chaga de feridas que índa estaban abertas. Se cadra, naquel momento foi o mellor. Pero agora, máis de sesenta anos depois, xa vai sendo hora de prantexarse cómo foi posible aquelo. Non foi casual que, naqueles tumultuosos anos, todo un país aproveitase para levar a cabo aquelo que os europeos desexábamos dende había séculos.

É necesario aprender para non comete-los mesmos erros; coñecer non pode ser considerado un acto de traición. A información sobre a realidade de Oriente Medio é necesaria para poder facernos unha idea do que alí acontece, e o feito de que dita información vaia a ser sempre insuficiente non é motivo para eludila. Máis ben, ó contrario, é un estímulo para comprender máis e mellor qué move ós implicados a comportarse coma o fan.

Pero nada diso importa se non atallamo-lo problema de raíz. Todo europeo debería coñecer a errática historia do pobo xudeo e desterrar da súa cabeza os mitos xudeófobos que están ahí, agardando. É inútil falar con algúen acerca das implicacións de non atallar a violencia de Hezoblá nas vilas do norte, cando na súa cabeza está pensando que son os asasinos de Xesucristo os que son atacados. É delirante. E o peor é que é o normal.

Ese odio existe, e frustra toda expectativa dunha comprensión racional. Se non o asumimos, e todo indica que non temos esa intención, algún día a Shoáh repetirase de novo. Non é ser tremendistas, ou tratar de dar mágoa con desgrazas imposibles. Todo o contrario; é unha estimación do máis realista. É a consecuencia normal, o resultado previsible. E non seremos nós quenes se manchen as mans de novo. Máis simpatizaremos, co mesmo ahínco, co mesmo entusiasmo homicida, con quenes exterminan - agora sí, desta non escapan! - ó pobo deicída, aquel que sempre está estorbando no noso camiño.