Agardar

Soldados no Campamento Anaconda (Iraq). Foto: ashkani.

Había ben tempo que quería falar de Iraq, máis, coma non daba atopado a maneira de facelo. Acordeime a semana pasada, ao ler algo que me dou pe a escribir agora isto.

Cando o actual Goberno dos EUA decidiu invadir Iraq para saquear as súa reservas de petróleo, probablemente non agardaba que a tiranía de Sadam dera paso a un dos conflitos internos máis sangrantes do planeta. Ao empregar coma burda excusa perante a comunidade internacional que o país dispuña de armamento de destrución masiva, comprometeu, asi mesmo, a lexitimidade de dita comunidade, e nomeadamente dos países ocidentáis, para intervir contra os países-canalla que sí posúen ese armanento, e teñen Gobernos que están dispostos a usalo.

A ditadura de Sadam Husseín, que oprimíra de forma salvaxe á poboación iraquí, constituía o único elemento cohesionador dun Estado creado para satisfacer intereses alleos. Coma en África, as potencias ocidentáis deseñaron, tras a descolonización, un mapa baseado nun modelo de organización xurídico-política de corte ocidental que non tivo en conta as diferencias étnicas e relixiosas que determinaban, e aínda determinan, a adscrición a un grupo social ou outro. Gabábase Winston Churchil, na súa vellez, de que “a Iraq creeino eu, unha tarde, á hora do té”. Abonda mirar o mapa para ver que usou para elo o tiralíñas.

Concebido coma un país-caixón de sastre do que non se repartira do cadaver do Imperio Otomano, Iraq era xa hai décadas un polvorín (a palabra co que máis o definen os xornalistas) que só os sucesivos gobernos autoritarios mantiveron en calma tensa. Logo de caer a clave da bóveda, todo o edificio se viu abaixo. Hai quince anos, o mesmo pasou en Xugoslavia.

A invasion promovida pola Administración do Presidente George Bush non só condeou á poboación iraquí ao caos máis absoluto. Tamén embarcou a ducias de milleiros de cidadáns estadounidenses nunha guerra na que crian que serían tratados coma libertadores e, pola contra, se deron de fuciños con quenes os recibiron coma a modernos cruzados. Coñecendo algo o sincero patriotismo que se profesa nos Estados Unidos, a súa confianza na figura case paterna do Presidente, estou seguro de que a maioría de quenes se embarcaron na guerra cría que ían alí a extender a democracia e a liberdade, na súa versión american way of life. (Teño a impresión, e xente que vive alí mo confirma, de que en xeral, para os estadounidenses debe ser difícil crer que
alguén non queira vivir coma eles).

Por azar, atopeime cun número atrasado do New Yorker, no que aparecen publicadas unha seleción de cartas e correos electrónicos enviados por soldados estadounidenses destacados no país mesopotámico. As misivas formaban parte do proxecto Operación Regreso a casa, financiado polo Fondo Nacional para as Artes de Estados Unidos. A continuación reproduzco un fragmento dunha carta que o Capitán Ryan Nelly, procedente de Denver, Colorado, e que entón contaba con 36 anos, lle enviou á súa nai en Decembro do 2003:

“A peor cousa aquí non é o calor abrasante nin as noites frías; é a espera. Agardar que o vento deixe de soplar e que a area deixe de moerse contra a túa pel. Agardar un momento de privacidade, nunha carpa abarrotada con outros setenta homes, nun campamento repleto con outras setecentas carpas, nunha base repleta con 15.000 soldados, todos buscando por un lugar tranquilo para ir ao baño. Agardar que as toses axitadoras de osos, de pó máis fino que o azucre deixe de atacar os pulmóns. Agardar que os xeneráis ordenen que o batallón se mova ao norte, cara Digrit, onde outros, iraquíes, tamén están agardando, agardando por nós.

Unha rápida ollada pola miña carpa diráche qué está a pelexar esta guerra. Está Ed, un avó de Delaware de cincuenta e oito anos. Nunca se queixa da súa idade, pero faino o seu corpo, en dores e cruxidos, e na lentitude dos seus movementos tarde na noite ou nas mañás frías. Están Melisa e Mike, dous sarxentos que se casaron dentro da capela do Forte Dicks, un mes antes de que nos destinaran, tan namorados e, sen embargo, impedidos, a causa das políticas de fraternización, de nin sequera tomarse da man diante doutros soldados; pero, se os miras de preto, podes pillalos roubándose miradas segredas. Ás veces véxoos sentándose xuntos, sobre unha caixa de botellas de auga, compartindo con tenrua o seu almorzo. Están tan enfocados no outro que o mundo parece disolverse ao seu redor. Se estiveran nun picnic, no Central Park, en vez daquí, rodeados de area e máquinas de guerra, sería o mesmo. A guerra é unha maneira infernal de pasar a túa lúa de mel.”